“Idha nandati pecca nandati, Katapuñño ubhayattha nandati; “Puññaṃ me katan”ti nandati, Bhiyyo nandati sugatiṃ gatoti” | Nay sướng, đời sau sướng, Làm phước, hai đời sướng. Nó sướng: "Ta làm thiện", Sanh cõi lành, sướng hơn". |
Kệ Pháp Cú (18) nầy, Đức Bổn Sư thuyết tại Đại Tự Jetavana, khi Ngài an trú
nơi ấy, trong thành Sāvatthī, đề cập đến nàng Sumanādevī.
Vào thời ấy, trong thành Sāvatthī, mỗi ngày nơi nhà ông Trưởng giả
Anāthapiṇḍika đều có hai ngàn vị Tỳ khưu đến thọ thực và nơi nhà của bà tín nữ
Visākhā cũng có số chư Tăng đông như vậy.
Các thiện tín khác trong thành Sāvatthī, bất cứ là ai nếu muốn làm phước Trai
Tăng đều phải thông qua hai vị ấy hoặc sở cậy đến sự chỉ dẫn của họ. Tại sao vậy?
Bởi vì dầu cho thí chủ nào dám chịu tốn kém xuất ra hằng trăm đồng vàng để làm
cuộc lễ phước lớn hơn ông Anāthapiṇḍika hay bà Visākhā, thì cũng vẫn chưa vừa lòng
chư Tăng, mà còn bị xầm xì rằng: “Cuộc phước thí gì đâu ấy?”.
Thật ra, hai vị đại thí chủ nhờ thân cận quen ý chư Tăng nên thành tựu trong việc
dâng cúng thực phẩm hạp theo sở thích của các Ngài. Do đó, mọi người khi muốn làm
phước cúng dường vật chi đến chư Tăng, đều rủ hau vị ấy cùng đi.
Chỉ ngặt có một điều là khi họ đi lo việc giúp người khác thì không có ai trông
coi hộ Tăng trong nhà của họ. Bà Visākhā nghĩ thầm: “Ta biết chọn ai thay thế cho ta
trông coi hộ độ chư Tăng đến đây lấy bát”.
Thấy đứa cháu nội gái, bà lấy làm ưng ý, bèn giao cho cô ta đứng trông nom việc
ấy và nơi nhà bà Visākhā đã có cô cháu của bà đảm trách phận sự hộ Tăng đến thọ
thực.
Về phần ông Anāthapiṇḍika, ông cũng chỉ định con gái lớn của ông tên là Mahā
Subhaddā (Diệu Hiền), thay mặt cho ông, cô này lo phục dịch chư Tăng, nghe kinh
thính pháp đắc quả Tu Đà Hườn, rồi có chồng đến cưới rước đi.
Kế đó, ông Anāthapiṇḍika giao trách nhiệm cho người con gái kế là Culla
Subhaddā (Tiểu Diệu Hiền), cô nầy cũng làm y như cô chị trước, cũng đắc quả Tu Đà
Hườn, rồi có chồng đến rước đi.
Sau cùng, cô con gái út của ông tên là nàng Sumanādevī (Tố Tâm nương tử),
đứng ra thay mặt cho cha mà đảm trách phận sự hộ Tăng, cô nghe pháp đắc quả Tư
Đà Hàm, nhưng vẫn ở vậy vì không có người đến xin cưới hỏi. Buồn vì tiếng gái lỡ
thời cô bỏ ăn nằm liệt giường và nhắn cha cô về gặp mặt.
Ông Anāthapiṇḍika đang ở trong trai đường được tin gấp rút của con gái út. Bèn
lật đật trở về nhà hỏi con gái:
- Sumanā con! Con đau làm sao vậy?
- Nầy cậu út, cậu nói chi vậy?
- Sumanā con à! Con nói tầm xàm.
- Chị không nói xàm đâu? Cậu út à.
- Samanā con! Con sợ chết phải không?
- Chi không sợ chết đâu cậu út à.
Nói dứt lời, nàng Sumanādevī làm thinh rồi tắt hơi, đi luôn sang cảnh giới khác.
Dầu đã đắc Sơ quả (Tu Đà Hườn), Trưởng giả Anāthapiṇḍika không sao khuây
khỏa nỗi ưu sầu mến tiếc đứa con gái yêu đã mất. Lo việc hỏa táng thi hài cho con
xong, ông vừa khóc vừa đi đến chỗ ngụ của Đức Bổn Sư, thấy ông đến Ngài hỏi:
- Nầy gia chủ, có việc chi ông đến đây mà còn khóc? Trông ông có vẻ khổ sở sầu
bi, mặt đầy nước mắt vậy?
- Bạch Ngài! – Ông đáp – con gái út của con là Sumanādevī vừa mới từ trần.
- Vậy sao ông khóc, ông há chẳng biết rằng tất cả chúng sanh đều phải chịu chết
hay sao?
- Bạch Ngài, con cũng biết lắm, nhưng con gái út của con nó có đầy đủ sự hổ
thẹn và ghê sợ tội lỗi. Thế mà nó lại mất trí mê tâm nói bậy, nói xàm trong lúc lâm
chung. Đó là điều con hết sức buồn rầu đau khổ.
- Nầy phú Trưởng giả, chẳng hay con gái ông đã nói những gì?
- Bạch Ngài, khi con hỏi nó: “Nầy Sumanādevī, con đau làm sao?” thì nó đáp
rằng: “Nầy cậu út, cậu út nói chi?”. Con lại bảo nó “Sumanā, con nói xàm”, thì nó đáp
lại rằng: “Chị không nói xàm đâu cậu út à”. Con nói “Sumanādevī con sợ chết phải
không?”, nó đáp: “Chị không sợ chết đâu cậu út à” rồi nó làm thinh tắt hơi đi luôn,
không trối trăn lời chi nữa hết.
Khi ấy, Đức Thế Tôn dạy rằng: “Nầy phú Trưởng giả, con gái của ông không nói
xàm đâu!”.
- Thế sao nó nói lạ kỳ vậy?
- Nầy gia chủ, sở dĩ con gái ông nói như vậy là vì kể về đạo quả, thì ông phải là
em út nhỏ hơn con gái của ông, quả thật ông chỉ chứng bậc Tu Đà Hườn, con gái ông
đã chứng bậc Tư Đà Hàm. Tức là về đạo quả con gái ông lớn hơn ông một bậc.
- Bạch Ngài! Thật vậy sao?
- Quả thật vậy đó gia chủ.
- Thế Bạch Ngài! Bây giờ nó sanh về đâu?
- Nầy gia chủ, con ông hiện đang ở Đâu Suất Đà Thiên.
- Bạch Ngài, con gái út của con khi còn sống ở gia đình hằng vui vẻ hoan hỷ,
nay chết rồi lại sanh về nơi hoan hỷ như thế nữa sao?
Đức Bổn Sư đáp: “Đúng vậy, nầy gia chủ, kẻ nào không bung luông (appamattā)
dầu còn tại gia hay đã xuất gia đều được hoan hỷ trong kiếp nầy và luôn kiếp sau như
thế cả”.
Nói rồi Ngài ngâm kệ rằng:
“Idha nandati pecca nandati,
Katapuñño ubhayattha nandati;
“Puññaṃ me katan”ti nandati,
Bhiyyo nandati sugatiṃ gatoti”.
Nay sướng, đời sau sướng,
Làm phước, hai đời sướng.
Nó sướng: "Ta làm thiện",
Sanh cõi lành, sướng hơn".
Comentários